Over Aldi – en De Balken

De gemeenteraad neemt vanavond een besluit over Aldi. In de afgelopen periode is het beeld ontstaan dat de komst van Aldi in de Blaricummer Meent de doodsteek zal zijn voor C1000/Coop en wellicht voor het hele winkelcentrum (…) De Balken. De uitkomst van de Oog-poll (hoe betrekkelijk die ook moge zijn, ofschoon hij als representatieve steekproef de toets der statistici ruimschoots zal doorstaan) wijst er in ieder geval niet op dat de opvattingen van de burger een unaniem ‘tegen’ rechtvaardigt, een unaniem ‘ja’ overigens ook niet.

Uit onderstaande tekst kan men voorts concluderen dat:
a) het veronderstelde negatieve verband tussen De Balken en een Aldi is er niet;
b) de veronderstelde doodsteek lijkt veeleer een stimulans te kunnen worden.

1. C1000/Coop heeft een veelvoud van 100.000 euro kostende verbouwing afgerond terwijl het a) niet zeker was dat De Balken zou worden gerenoveerd en b) er een kans bestond dat er een Aldi-vestiging zou komen in de Meent. Kennelijk zijn de supermarktdeskundigen van het concern ervan overtuigd dat het met het negatieve verband tussen de resultaten van hun veranderde winkel enerzijds en het al dan niet renoveren van De Balken en de eventuele komst van een Aldi anderzijds wel mee zal vallen. De opvatting van ondernemer Nijenhuis is: ‘Je moet er altijd voor zorgen dat je zo sterk mogelijk voor de dag komt.’ Hij ziet hoe dan ook de toekomst met veel vertrouwen tegemoet.

2. Bakkerij Tetteroo heeft geen enkel geluid afgegeven dat hij gaat (of zal moeten gaan) sluiten als a) De Balken niet wordt gerenoveerd en/of b) er een Aldi zal komen in de Meent. Collega Wassenaar (beide ‘warme’ bakkerijen zijn qua assortiment redelijk tot goed met elkaar te vergelijken) zegt dat hij alleen van een Aldi een beetje last zou krijgen als die zou gaan stunten met ‘vijf broden voor vijf euro’. De kans daarop is minimaal.

3. Haarstudio5 heeft geen enkel geluid afgegeven dat zij gaat (of zal moeten gaan) sluiten als a) De Balken niet wordt gerenoveerd en/of b) er een Aldi zal komen in de Meent.

4. Voorheen Drogisterij Engel staat al geruime tijd leeg en heeft derhalve een negatief rendement. Geen renovatie zal dat rendement niet verbeteren noch verder verslechteren; de komst van Aldi zal de kans op verhuur eerder doen toe- dan afnemen.

5. Dit geldt ook voor voorheen Rabobank en later voorheen Bloemenzaak Calis.

6. Het kennelijke faillissement van de linker shoarmatent (en nu leegstand) heeft niets te maken met (het gebrek aan) de kwaliteiten van De Balken.

7. Het lijkt erop dat de twee andere snackbars renderen zonder dat er daarbij een duidelijke relatie bestaat met De Balken als zodanig. Het is zelfs niet uit te sluiten dat beide zaken in hun huidige omgeving beter (…) tot hun recht komen dan in een nieuwe De Balken. Beide zaken zijn niet gevoelig voor een Aldi – sterker: het valt niet uit te sluiten dat de komst van een Aldi sowieso zal leiden tot omzetverhoging van de beide snackbars, in wat voor De Balken dan ook.

De conclusie op basis van het voorgaande is ten eerste dat er maar een betrekkelijk of misschien zelfs maar een summier verband bestaat tussen de resultaten plus de plannen van de ondernemingen in De Balken en het wel of niet renoveren daarvan, en ten tweede dat het verband tussen die ondernemingsresultaten en de komst van een Aldi-vestiging helemaal niet negatief zal zijn – mogelijk zelfs positief. De gestelde eis dat via een bestemmingsplan moet worden overeengekomen dat er tot 2027 geen Aldi of andere supermarkt in de Meent zal komen, moet dan ook als onrealistisch worden beschouwd – los van het feit dat het juridisch niet haalbaar is.

Wat natuurlijk wel zo is, is dat de consument (met 4500 Bijvanckers en Meenters de grootste ‘partij’ in deze discussie!) een opgeknapte c.q. gerenoveerde De Balken zal waarderen en dat zal zich voor alle winkels vertalen in meer bezoek en meer aankopen. De omzetten zullen ook stijgen doordat renovatie betekent dat er 30 woningen (dus 50 tot 70 consumenten) bijkomen. Overigens mag worden aangenomen dat het in gebruik zijn van alle verkoopruimten waarschijnlijk de grootste positieve invloed zal hebben op zowel de individuele als het totale rendement van De Balken. Daarnaast moet worden vastgesteld dat de mate van synergie van het huidige winkelbestand bepaald niet groot is.

Uit de Oog-poll blijkt geenszins dat een gerenoveerde De Balken vooral gedragen zou worden door de consumentenmening ‘en geen Aldi’. Ruim 60% is voor de een of andere combinatievorm, dus voor de ‘en-en’-situatie. Tegenover de kwalificatie van ‘onbetrouwbare overheid’ kan dan ook heel goed het ‘goed bewijs van regeren is vooruitzien’ worden gesteld.

Over precedentwerking (‘Als Aldi mag, dan willen wij ook!’) kan worden gemeld dat het college van B&W daarvoor het eerste filter is. Als B&W, op grond van uitgebreide informatie, consultatie en belangenafweging, tot de conclusie komt dat een vestigings-aanvraag niet moet worden gehonoreerd, dan zal dat zo zijn en dan stopt daar dat traject. Als het college van B&W om wat voor redenen dat ook vindt dat de aanvraag wél kan worden gehonoreerd dan wel het college tot een neutrale (kanwel/kanniet-) conclusie is gekomen, dan wordt de kwestie voorgelegd aan de gemeenteraad. Indien die afwijzend besluit, kan de aanvrager naar de Raad van State gaan. (Zie hieronder.)

Over bestemmingsplannen en provinciale beschikkingen valt te zeggen dat die met name bestaan als garantie voor de rechtszekerheid. Omdat situaties, ambities en inzichten echter structureel kunnen veranderen, bestaat er de mogelijkheid van bestemmingsplannen en beschikkingen middels ontheffingen af te wijken. Het inzicht dat de plannen voor de Meent mogelijk te ambitieus waren, de meest recente cijfers over de woningmarkt (het niet echt op gang komen daarvan en de komende verkoopgolf van babyboomer-huizen), alsmede de lokale financiële verhoudingen, kunnen redenen zijn om eerder gestelde doelen bij te stellen. Daar komt bij dat er landelijk een duidelijke verandering waarneembaar is ten aanzien van het kunnen vestigen van supermarkten op bedrijfsterreinen. Die verandering houdt in dat zowel provincies als de Raad van State daar vandaag de dag bepaald welwillender in zijn dan voorheen.

De slotconclusie kan geen andere zijn dan dat er tussen renovatie van De Balken en de omzetten/rendementen van de ondernemers aldaar en de komst van een Aldi-vestiging in de Blaricummer Meent niet of nauwelijks een verband bestaat. En zo er een verband bestaat, dan is het eerder heel goed mogelijk dat dit voor De Balken-ondernemers positief zal blijken te zijn. Voor de inwoners van de Bijvanck lijkt het ‘en-en’ het meest gewenst te zijn – en voor de 1500 toekomstige inwoners van de Meent waarschijnlijk des te meer.

Ten slotte lijkt precedentwerking op zich niet een echt sterke reden om de aanvraag van Aldi af te wijzen. Er is voldoende bestuurlijke ruimte om, in combinatie met de beoogde woningbouw in de Meent en goede planologische wil, te komen tot een gebalanceerde en voldoende hoogwaardige invulling van de openbare ruimte.

De gemeenteraad wordt veel wijsheid toegwenst.